Tatlım Anne, Bebek, Sağlık ve Güzellik
İlgili Makaleler
Hamilelik süresince doktorunuz tarafından bir takım test ve tahlillerden geçeceksiniz. Bu incelemelerden bazıları her doktorunuza gittiğinizde yapılırken bazıları bir defaya mahsus olarak yapılacaktır. Hamilelikte yapılması gereken test ve tahlilleri başlıklarla sırasıyla inceleyelim isterseniz.
Jinekolojik Muayene
Jinekolojik diğer adıyla pelvik muayene hamileliğin ilk zamanlarında yapılır. Pelvik muayenenin amacı hamileliği olumsuz yönde etkileyebilecek muhtemel genital kitle, kanser, enfeksiyon ve kanser öncesi lezyonlar varsa onlar ortaya çıkarılır. Ya da gebeliğin ilk aylarında bebeğin kalp atışlarını daha rahat izleyebilmek için yapılır. Pelvik muayenede herhangi bir risk görülürse doktor rahim ağzı kanser taraması isteyebilir.
Tansiyon Ölçümü
Anne adayı her doktora kontrole gittiğinde rutin olarak tansiyon ölçümü yapılır. Tansiyon ölçümü, genellikle sağ koldan ve anne adayı oturur vaziyette iken yapılır. Tansiyon ölçümü preeklampsi tanısı için çok önemlidir. Preeklampsi, gebelikte hipertansiyon yani yüksek tansiyonla birlikte idrarda normalin üstünde albümin cinsi protein görülmesi haline denir. Anne adayında preeklampsi görülmesi durumunda ellerde ve yüzde şişmeler görülür. Tabi ki vücutta görülen her şişme (ödem) preeklampsi durumun işaret değildir. Preeklampsi tanısı konulabilmesi için anne adayının hem idrarında normalin üstünde albümin çıkması hem de hipertansiyon durumu görülmüş olması gerekir.
Karın Büyümesinin Takibi
Normalde bir çok anne adayında gebeliğin ikinci trimesteri döneminde rahim göbek deliği hizasına gelir ve elle dokunulduğunda rahatlıkla hissedilir. Mesane boşken rahimin en üst noktası ile çatı kemiği arasındaki mesafe mezura ile ölçülerek gebelik haftası ile karın büyümesi uyumu kontrol edilir. Doktorunuz böyle bir inceleme yapmadıysa panik olmanıza gerek yok. Çünkü günümüzde doktorlar artık gebelik haftasını ultrasonda yapılan muayene sonucunda belirliyor.
Kan Gruplarının Belirlenmesi
Anne ve baba adayının kan gruplarının belirlenmesi kan uyuşmazlığı açısından önemlidir. Anne adayının kan grubunun Rh(-), baba adayının ise Rh(+) olması durumunda Rh uygunsuzluğundan bahsedilir. Eğer bebeğin kan gurubu Rh(+) olursa bebek zarar görebilir. Bu yüzden kan uyuşmazlığı tespiti yapılması önemlidir.
Tam Kan Sayımı ve Diğer Kan İncelemeleri
Hamileliğin ilk haftalarında yani ilk doktor kontrolünüzde tam kan sayımı, tam idrar tahlili (TİT), idrar kültürü, toksoplazma, kızamıkçık ve bazen sitomegalovirüs antikorları ve VDRL (frengi taraması) incelemeleri yapılır. Bu testler için anne adayından kan ve idrar istenir. Doktorunuz sonuçları değerlendirir.
Ultrason İncelemesi
İlk hamilelik muayenesinde hamilelik haftasını belirlemek için ultrasonla muayene yapılması önemlidir. Hamilelik haftasını belirlemek dışında ultrasonla yapılan muayene sonucunda, dış hamilelik, mol hamilelik gibi anormal durumların belirlenmesi, hamilelik üzerine olumsuz etki oluşturması muhtemel miyom yada yumurtalık kisti gibi kitlesel lezyonları saptanması sağlanabilir. Yine çoğul gebelikler ultrasonla yapılan muayene sonucu belirlenir. Rutin ultrason incelemeleri dışında düşük tehdidi, bebek hareketlerinin hissedilmemesi, karın büyümesinin durması, gelişme geriliği şüphesi olduğunda ve normalden farklı bir seyir ortaya çıktığı her durumda ultrason incelemesi yapılır.
Hamilelikte Yapılan Testler
IDC Testi
Kan uyuşmazlığı görülen anne adaylarından istenen bir testtir. Belirli aralıklarla kanda bebeğin alyuvarlarına karşı gelişmesi muhtemel antikorlar bu yöntemle belirlenir. Antikor varlığı tespit edilirse ileri bir tetkik gerekebilir.
İkili Test
Gebeliğin 11.-14. haftaları arasında yapılan bir incelemedir. Bebeğin ense kalınlığı ölçülür ve iki test yani kan tahlili yapılır. Bu test, bebekte olabilecek kromozomal anomalileri saptamak için yapılan bir testtir. İkili test sonucuna göre bebekte Down sendromu, Edwards sendromu gibi kromozomal anomalilerin ortaya çıkma riski araştırılır. Bu hastalıklar zeka geriliği ve bazı organ anomalilerine neden olduğu için bu teste zeka testi de denilmektedir. Bu test 14. haftadan sonra yapılamaz.
Üçlü Test
Hamileliğin 16.-18. haftaları arasında yapılan bir incelemedir. Bu test genellikle ikili test sonucu riskli gelmesi durumunda yapılır. Bu test için anne adayından kan istenir ve kanda 3 ayrı hormon tetkiki yapılarak Down sendromu ve Nöral tüp defekti riski belirlenir.
Şeker Yükleme Testi
Hamilelik, şeker hastalığı oluşma riskini artıran bir durumdur. Bu yüzden 24.-28. gebelik haftalarında anne adaylarına şeker yüklemesi yapılır ve gebelik diyabeti oluşma riski ortaya çıkarılır. Şeker yükleme testinde, anne adayına önce 50 gram glikoz yüklemesi yapılır ve 1 saat sonra kandaki glikoz miktarı kontrol edilir. Eğer anne adayında glikoz seviyesi 140 mg/dl’nin altında ise gebelik şekeri olmadığını gösterir. Eğer glikoz seviyesi 140 mg/dl’nin üstünde çıkarsa 3 saatlik 100 gr glikozla test yeniden yapılır. 3 saatlik yüklemenin ardından anne adayında gebelik şekeri olup olmadığı kesin olarak belirlenir. Şeker yükleme testi yapılırken kesinlikle herhangi bir şey yenmemesi gerekir. Çünkü şeker yükleme testinin doğru sonuç vermesi açısından önemlidir.
Detaylı Ultrason
Hamileliğin 19.-23. haftaları arasında, yani bebeğin en iyi gözlenebildiği haftalarda bebek ultrasonda detaylı bir şekilde incelenir. Ayrıntılı yada detaylı ultrasonda amaç, bebekteki anomali riskini araştırmaktır. Eğer detaylı ultrasonda bir risk görülürse perinatolog tarafından tekrar incelenir. Perinatolog riskli gebelikleri takip eden kadın doğum uzmanlarıdır. Perinatolog ayrıntılı ultrasonda ortaya çıkan riski değerlendirir ve son tanıyı koyar.
Riskli Gebeliklerde Yapılan Testler
Fetal Ekokardiyografi
Bebekte kalp anomalisi şüphesi olduğu durumlarda yapılan özel bir testtir. Genellikle 22. haftadan itibaren uygulanır ve bu testin bebeğe bir zararı yoktur.
Amniyosentez
Amniyosentez, anne adayının karnından bir iğne yardımıyla bebeğin içinde yüzdüğü amniyos sıvısından sıvı alınması işlemidir. Amniyosentez, en sık ileri anne yaşında, down sendromu taraması için, 11.-14. testinde veya üçlü testte risk çıktığında veya bebekte doğumsal kusura işaret eden bir şüphe mevcutsa kesin tanı koymak amacıyla yapılır. Genellikle 16.-22. gebelik haftalarında uygulanır.
Koryon Villus Biyopsisi (CVS)
Amniyosentez gibi genetik anomalileri saptamak amacıyla yapılan bir testtir. Hamileliğin erken dönemlerinde vajinal yada abdominal yoldan plasentadan biyopsi alınması işlemidir. Genellikle gebeliğin 9.-13. haftaları arasında yapılır. Yani amniyosentezden daha erken yapılan bir testtir. Koryon villus biyopsisinde, bebeğin plasentasından bir iğne ile doku parçası alınır. Doku parçası alımı ultrason kontrolünde gerçekleşir. Alınan doku parçası incelenir ve genetik bir problem olup olmadığı kolaylıkla anlaşılır.
Koryon Villus Testi Hangi Durumlarda Uygulanır?
- İkili ve üçlü testlerde yüksek risk ortaya çıkması durumunda,
- Bebekte down sendromu riski olması durumunda,
- Ultrasonda bebek incelediğinde şüphelenen bir genetik bozukluk olması durumunda,
- Ailede down sendromu geçmişinin olması durumunda,
- İleri anne yaşı ve bebeğin ense kalınlığının normalden fazla artış göstermesi durumunda bu test uygulanır.
Kordosentez (KS)
Hamileliğin 15. haftasından itibaren karından bir iğneyle bebek kordonuna ulaşması ve kan alınması işlemidir. Genellikle amniyosentez için geç kalınmış ise hızlı kromozom anomalisi tanısı için kullanılır. Ayrıca bebeğin kan ve metabolizma hastalıklarının, enfeksiyonlarının erken tanısında, kan uyuşmazlığı olgularında bebeğin kansızlık durumunun değerlendirilmesinde kullanılır.
